Een burn-out is een toestand van serieuze uitputting. Het duurt gemiddeld 242 dagen voordat je ervan hersteld bent, dus het is heel wat anders dan een griepje. In zo’n situatie is het verstandig hulp te zoeken bij iemand die je kan vertellen wat je het beste kunt doen. Ook kan die persoon je emotionele steun bieden. Maar kun je dan beter voor burn-out therapie of burn-out coaching kiezen? Wat is het verschil?
Naast het bespreken van de verschillen, schets ik alvast de belangrijke aandachtsgebieden tijdens burn-out therapie. Ook bij coaching komen die zaken bijna altijd aan de orde. Welke onderwerpen of emoties krijgen veel aandacht tijdens de therapie? Je leest het hieronder.
Welke behandeling is nodig bij burn-out? Therapie vs. coaching
Mensen met stressklachten gaan vaak eerst naar de huisarts. Daar vullen ze de 4DKL-vragenlijst in, waarna ze een paar gesprekken mogen voeren met een praktijk ondersteuner huisarts. Deze ‘POH’ kan na een aantal gesprekken doorverwijzen naar een burn-out coach of burn-out therapie bij een psycholoog.
Hieronder heb ik de verschillen tussen burn-out therapie en coaching schematisch weergegeven. Hierbij laat ik de nuances even buiten beschouwing.
| Burn-out therapie (psycholoog) | Burn-out coaching |
| Vaak geen specialisatie richting burn-out. | Vaak wel een specialisatie richting burn-out. |
| Er heerst nog het idee dat burn-out meer een mentaal dan een fysiek probleem is. | Het idee dat burn-out eveneens een fysieke aandoening is, wint aan populariteit. |
| De aandacht gaat al sneller uit naar valkuilen, karaktertrekken en oorzaken. | Gedurende de eerste fase van herstel gaat de aandacht grotendeels uit naar rust en ontspanning. |
| Ook gericht op het verleden (trauma’s). | Toekomstgericht, oplossingsgericht. |
| Een psycholoog heeft een academische opleiding gevolgd. | Een burn-out coach heeft niet altijd een academische opleiding gevolgd. |
| Veelal praattherapie. | De mogelijkheid van wandelcoaching. Dat is een effectieve vorm van begeleiding bij stressklachten. |
Heb je een voorkeur op basis van bovenstaande verschillen? Het belangrijkste is dat je een hulpverlener vindt die zich goed aan kan sluiten bij jouw ervaringen, en voldoende kennis heeft over stress en burn-out.
5 belangrijke aandachtsgebieden bij burn-out therapie
Er zijn een aantal zaken die bij burn-out therapie veelal aandacht krijgen. Vaak wordt na een periode van rust en ontspanning het proces van het ontstaan van de burn-out geanalyseerd. Welke patronen en omstandigheden droegen bij aan de overbelasting? In veel gevallen ging iemand vele maanden of jaren over zijn grenzen. Dat kan voortkomen uit onzekerheid. Vanuit onzekerheid gaan mensen overmatig pleasen, en perfectionisme kan dan een enorm obstakel worden. Vanuit onzekerheid kunnen ook piekergedachtes ontstaan, in de hoop alles te kunnen controleren.
De vijf aandachtsgebieden die veelal terugkomen tijdens burn-out therapie zijn dan ook:
Perfectionisme loslaten
Veel mensen met een burn-out zijn perfectionistisch. Tijdens hun herstel kunnen ze oefenen met loslaten. Het hoeft niet perfect, want dat bleek veel te veel energie te kosten. Dat is in het begin behoorlijk wennen, en ook wel spannend.
Leerdoelen zijn hier o.a.: ‘nee’ leren zeggen en loslaten.
Acceptatie
De meeste mensen hebben moeite met het accepteren van hun situatie. Deze is té pijnlijk, onhandig of frustrerend. Dus blijven ze hun wilskracht inzetten om maar niet toe te geven. Dat is heel begrijpelijk. Toch is het voor goed herstel nodig om de situatie te accepteren zoals die is.
Leerdoelen zijn hier o.a.: zelfcompassie en mindfulness.
Leren ontspannen
Een burn-out kan alleen maar ontstaan wanneer je zeer langdurig het gaspedaal in blijft drukken, zonder te remmen. Als je voldoende blijft slapen en ontspannen, dan is er vaak weinig aan de hand. Maar wanneer je blijft piekeren, hyperventileren en haasten, ook ’s avonds, dan gaat het mis. Tijdens de burn-out therapie is er als het goed is aandacht voor de vaardigheid ‘ontspannen’. Dat kan door mindfulness te oefenen, je innerlijke kind wat meer de ruimte te geven, door te voelen, door te wandelen, door pauzes te nemen en door te vertragen, om maar een paar voorbeelden te noemen.
Leerdoelen zijn hier o.a.: zelfwaardering en zelfcompassie.
Authenticiteit
Authenticiteit is een mooi begrip, en tijdens de burn-out therapie is hier vrijwel altijd (zijdelings) aandacht voor. Iemand die authentiek is, durft zichzelf te zijn. Hij of zij voelt wat er te voelen valt, en handelt daarnaar. Wanneer nodig, geeft hij zijn grenzen aan of neemt hij rust. Een authentiek persoon blijft voelen wie hij is en wat zijn behoeftes zijn, en handelt daarnaar; hij communiceert ‘vanuit zichzelf’. Als je dat leert doen, dan kun je ontspannen blijven in lastige situaties. Dat is een leerproces waar je je hele leven mee bezig kunt zijn, wat prima is!
Leerdoelen zijn hier o.a.: lichaamsbewustzijn en zelfcompassie.
Aandacht voor de omgeving
Een burn-out ontstaat nooit in een vacuüm. Als het goed is, is er dus ook aandacht voor ziekmakende elementen in de omgeving. In hoeverre kost het werk energie, of de thuissituatie? Zijn er relaties die veel energie kosten? Hoe zit het met social media gebruik, hoe is de financiële situatie?
Conclusie
Tijdens burn-out therapie komen, ondanks dat ieder mens uniek is, bepaalde onderwerpen vaak terug. Herken jij jezelf in bovenstaande thema’s? En heb je een voorkeur ontwikkeld voor een bepaalde behandelvorm – therapie of coaching? Ik wilde je met dit stuk in ieder geval inzicht geven in waar je zelf mee aan de slag kunt gaan. In de zelfhulpmodule ‘Terug in balans’ komen al deze aspecten terug. Je kunt er daar in je eigen tempo mee aan de slag gaan.
