Wanneer je chronisch te veel ademt, kan dat zorgen voor allerlei fysieke klachten – van hoofdpijn tot darmklachten. Chronische hyperventilatie symptomen zijn zeer divers.
In dit stuk over hyperventilatie las je wat de algemene symptomen, oorzaken en oplossingen zijn bij overademen.
In dit stuk richten we ons specifiek op chronisch hyperventileren – en dan vooral de symptomen daarvan. Wat gebeurt er fysiek wanneer overademen een structureel probleem is?
Na het bespreken van de symptomen vind je hieronder de nodige informatie over wat je zelf kunt doen om de symptomen te verminderen, maar dat is niet het hoofdonderwerp van dit stuk.
Wat is chronische hyperventilatie?
Hyperventileren wil zeggen dat je te veel en te snel ademt. Chronische hyperventilatie geeft aan dat dit geen tijdelijk, maar een langdurig probleem is. Je ademt structureel te veel kooldioxide uit en je ademt te veel zuurstof in.
Het zijn voornamelijk de lage kooldioxideniveau’s die voor klachten zorgen.
Je bloedvaten gaan dan bijvoorbeeld vernauwen, waardoor je je duizelig kunt voelen. Dit kun je interpreteren als een gebrek aan zuurstof, wat juist niet het geval is.
Wanneer hyperventilatie – gejaagd ademhalen – een steeds terugkerend verschijnsel is, dan kunnen we spreken van het hyperventilatiesyndroom of chronische hyperventilatie.
Symptomen van chronische hyperventilatie
Er zijn ontzettend veel chronische hyperventilatie symptomen (klachten) op te noemen.
Om dit overzichtelijk te houden, verdeel ik de verscheidene symptomen in een aantal categorieën. Onderstaande symptomen kunnen voorkomen, maar dat is natuurlijk niet altijd het geval. Dit verschilt van persoon tot persoon en onderstaande symptomen kunnen ook andere oorzaken hebben.
Chronische hyperventilatie symptomen: algemene symptomen
Deze symptomen komen vaak voor wanneer iemand structureel te veel ademt:
- Je ziekig of grieperig voelen.
- Snel moe.
- Koude rillingen.
- Chronische vermoeidheid.
- Niet kunnen ontspannen door rusteloosheid of nervositeit.
- Bang om flauw te vallen.
- Snel verkouden.
- Koude handen en voeten.
- Tintelingen in vingers.
Chronische hyperventilatie symptomen: het hoofd
Klachten aan het hoofd zijn bij chronische hyperventilatie veelvoorkomend.
Denk aan:
- Hoofdpijn.
- Een gespannen band rond het hoofd.
- Duizeligheid.
- Licht in het hoofd.
- Het gevoel alsof de grond onder je beweegt.
- Tintelingen.
Deze klachten hangen samen met het lage kooldioxidegehalte in het bloed.
Chronische hyperventilatie symptomen: de borst
Bij chronische hyperventilatie kun je veel spanning rond je borstgebied voelen. Je ademt namelijk voornamelijk hoog – vanuit je ribben en nek (in plaats van je onderbuik). Het kan aanvoelen alsof er een strakke band rond je borst gespannen staat.
Chronische hyperventilatie symptomen: het hart
- Hartkloppingen. Chronische hyperventilatie wekt in het lichaam de suggestie dat het moet vechten of vluchten. Het lichaam reageert met het structureel versnellen van de hartslag. Het hart raakt van slag met hartkloppingen als gevolg.
- Hoge bloeddruk.
- Druk of pijn bij het hart.
Chronische hyperventilatie symptomen: de spieren
- Spierzwakte. Wanneer het lichaam door chronische hyperventilatie ‘aan’ gaat staan, leidt dit ook tot onnodige spanning in de spieren, die hierdoor vermoeid raken.
- Veel spanning in de spieren, voornamelijk in het nek-, schouder en borstgebied.
- Kramp.
Chronische hyperventilatie symptomen: de huid
Ook klachten aan de huid zijn veelvoorkomend:
- Bleek of juist rood gaan zien.
- Uitslag.
- Gevoelloze huid.
- Jeukende huid.
- Veel zweten.
- Droge huid.
Chronische hyperventilatie symptomen: de maag
Chronisch overademen brengt het lichaam in de vecht- of vluchtmodus. Vertering staat dan erg laag op het prioriteitenlijstje. Dit kan leiden tot:
- Moeite met verteren; eten valt zwaar op de maag.
- Eetbuien – zin in suiker.
- Gebrek aan eetlust.
- Obstipatie.
- Diarree.
- Een opgeblazen maag en veel boeren (door het inademen van te veel lucht)
Chronische hyperventilatie symptomen: de mond
- Een tintelend gevoel rond de mond.
- Droge mond.
- Erg vaak gapen.
- Veel door de mond ademen.
Chronische hyperventilatie symptomen: de luchtwegen
- Snel buiten adem bij sport.
- Hoorbaar ademen.
- Chronisch verstopte neus.
Chronische hyperventilatie symptomen: mentaal
Mentaal kan er ook het nodige misgaan wanneer je overademt:
- Concentratieproblemen.
- Moeite met het vormen van gedachten.
- Slecht geheugen.
- Je angstig voelen.
Bovenstaande lijst is niet uitputtend, maar wel behoorlijk volledig.
Oorzaken van chronische hyperventilatie
Er zijn veel factoren die tot hyperventilatie kunnen leiden. Meestal liggen angst, paniek, nervositeit of stress aan de grondslag van het overademen.
Te veel ademen kan echter ook andere oorzaken hebben:
- Zwangerschap.
- Een infectie in de longen
- longaandoeningen, zoals astma
- hartaandoeningen
- diabetische ketoacidose (een complicatie van hoge bloedsuikerspiegel bij mensen met diabetes type 1)
- reizen naar hoogtes boven de 6.000 voet
Het is problematisch dat het menselijk lichaam fysiek reageert op de hedendaagse mentale stress. Wanneer het overademen een gewoonte wordt, gaat het lichaam zich aanpassen en ontstaat er een disbalans.
Er is sprake van een te lage waarde van koolzuur in het bloed en het bloed wordt dus te alkalisch. Het belangrijkste gevolg is een verminderde bloedtoevoer naar het hoofd. Zuurstof wordt te sterk gebonden aan hemoglobine en bereikt de eindbestemming niet.
De lage CO2 die dan ontstaat, is niet zomaar hersteld. Dit is een proces, vergelijkbaar met het herstellen van chronische vermoeidheid.
Naast stress als oorzaak, zou een niet-optimaal energiemetabolisme ook een primaire oorzaak kunnen zijn van chronische hyperventilatie. Hierdoor ontstaat er een probleem met het zuur-base evenwicht van het lichaam. De verhoogde ademhaling is een compensatie, niet het echte probleem. Hier ga ik voor nu niet dieper op in.
Oplossingen voor chronische hyperventilatie
Laten we tot slot kijken wat je kunt doen om chronische hyperventilatie op te lossen.
Tip 1. Meet je ademfrequentie
Meten is weten. Onderzoek eerst eens hoeveel jij ademt per minuut. Pak een stopwatch of kijk naar een klok. Begin en blijf gewoon normaal in- en uitademen. Tel het aantal inademingen.
Waarschijnlijk ga je iets anders ademen dan normaal. Om de test betrouwbaarder te maken, kun je dit drie minuten doen. Tel het aantal inademingen gedurende drie minuten en deel deze dan door drie.
De gemiddelde score ligt rond de 10 inademingen per minuut. Bij 12-17 inademingen is er werk aan de winkel en bij meer dan 17 inademingen adem je veel te snel.
Wanneer je last hebt van overademen, houd dan eens 15 seconden je adem in. Ook kun je een neusgat dichtdrukken en rustig blijven ademen. Beide manieren helpen om het niveau van koolzuur weer aan te vullen.
Tip 2. Oefen met rustiger ademen
Wanneer je weet dat je te veel ademt, kun je gaan oefenen met rustiger ademhalen, dat wil zeggen: door de neus, naar de buik, een lange uitademing en daarna een pauze. Het lichaam zal moeten wennen aan deze langzame ademhaling en zal in eerste instantie snel een ademprikkel geven (ADEM IN!). Probeer de ademprikkel kort te onderdrukken.
Tip 3. Doe ademhalingsoefeningen
Anders leren ademhalen vraagt om bewustwording, geduld en training. Ik raad je ten zeerste aan dat je ademhalingsoefeningen gaat doen. Door bewust met je ademhaling aan de slag te gaan, vergroot je je aandacht voor dit semi-automatische proces.