Verlaag stress met deze 4 krachtige vragen (Byron Katie)

De bekende Amerikaanse schrijfster en spreker Byron Katie heeft vier krachtige vragen geformuleerd, waarmee we ons kunnen bevrijden van onze piekergedachten.

Gedachten hebben een veel grotere impact op hoeveel stress je ervaart dan je in eerste instantie zou denken! Hieronder licht ik dat toe en bespreek ik de vier vragen.

In haar zoektocht naar een goed leven vond Byron Katie 4 vragen die haar leven veranderden.

Introductie

Stress lijkt vooral te ontstaan door zaken buiten ons: we moeten…

• te veel werk verzetten.
• onze partner doet niet wat we willen.
• apparaten gaan continu kapot.
• het werk wat we doen, geeft eigenlijk geen voldoening.
• etc.

De realiteit is inderdaad voor iedereen (soms) vervelend, aangezien alles continu verandert. De realiteit is instabiel.

Maar wanneer we werkelijk op zoek gaan naar de oorzaak van overmatige stress, dan moeten we ons in de meeste gevallen van buiten naar binnen keren.

Wat bedoel ik hiermee?

Tussen een bepaalde externe situatie (onze partner doet niet wat we willen) en het gevoel of de stress die die situatie oproept, zit namelijk een belangrijke tussenstap: onze gedachtes.

Logisch… denk je misschien.

Wist ik al…

Toch geef ik graag een simpel voorbeeld van dit proces.

De enorme invloed van gedachtes

De externe situatie is als volgt: onze partner komt thuis en geeft ons geen kus.

Het gevolg: je voelt stress en je voelt je alleen.

De tussenstap is nu belangrijk. Wat dacht je, of beter: hoe interpreteerde je de externe situatie? Allerlei – duizenden – interpretaties zijn mogelijk:

• Hij (of zij) is blij om thuis te zijn maar hij is een beetje moe en daarom houdt hij afstand.
• Hij geeft me geen kus omdat hij niet meer van me houdt.
• Hij geeft me geen kus omdat onze relatie in een sleur terecht is gekomen.
• Hij geeft me geen kus en dan maakt eigenlijk niks uit.

In het voorbeeld hierboven voelde iemand stress en eenzaamheid. Welke interpretatie ging hieraan vooraf?

Deze persoon is misschien gewend zich altijd op de buitenwereld te richten, maar wanneer hij of zij zich nu naar binnen keert, kan ze onderzoeken welke gedachte (interpretatie) de stress en eenzaamheid teweegbracht. Het blijkt de volgende gedachte te zijn:

• Hij geeft me geen kus omdat hij niet meer van me houdt.

Natuurlijk leidt zo’n interpretatie tot gevoelens van stress en eenzaamheid.

Byron Katie’s grote inzicht

Wat nu? Byron Katie heeft een krachtige methode ontwikkeld om iets constructiefs met zo’n negatieve gedachte te doen; ze noemt het The Work en is ontstaan uit het volgende inzicht:

I discovered that when I believed my thoughts, I suffered, but that when I didn’t believe them, I didn’t suffer, and that this is true for every human being. Freedom is as simple as that. I found that suffering is optional. I found a joy within me that has never disappeared, not for a single moment.

B. Katie

Volgens Byron Katie moeten we onze gedachtes dus niet geloven, wat in eerste instantie misschien klinkt als een bizarre bewering. Laten we het toch eens proberen. We passen simpelweg The Work toe, wat neerkomt op het beantwoorden van (ongeveer) vier vragen.

2 behulpzame formulieren

Ze heeft hiervoor twee verschillende formulieren ontwikkeld die je zelf kunt invullen.

1. Een formulier voor stressvolle overtuigingen.
2. Een formulier voor stressvolle situaties.

Beide formulieren heeft ze ook verwerkt in een app.

Aangezien het hier gaat om een specifieke situatie (Johan gaf me geen kus), kiezen we voor het tweede formulier. Deze is een stuk uitgebreider dan de eerste, waarop alleen de vier vragen vermeld staan.

Laten we het tweede formulier invullen:

1. In deze situatie, wie maakt je boos, verwart je, maakt je verdrietig of stelt je teleur en waarom?
   Ik ben boos / teleurgesteld / verdrietig op Johan omdat hij me geen kus gaf toen hij thuis kwam; ik denk dat hij niet van me houdt.
   
2. In deze situatie, hoe wil je dat hij/zij verandert? Wat wil je dat hij/zij doet?
   Ik wil dat Johan wanneer hij thuiskomt, blij en verliefd naar me kijkt en me een kus geeft omdat hij me heeft gemist.
   
3. In deze situatie, wat voor advies zou je hem/haar geven?
   Johan zou wel / niet moeten inzien dat hij heel blij moet zijn met mij. Hij moet me niet voor lief nemen en hij moet laten zien dat hij echt van me houdt.
   
4. In deze situatie, wat heb je nodig dat hij/zij denkt, zegt, voelt of doet zodat jij gelukkig bent?
   Ik heb nodig dat Johan weer laat zien dat hij verliefd op me is. Dat hij me kusjes geeft en laat zien dat hij blij is om mij te zien. Ik heb nodig dat Johan me het gevoel geeft dat hij me heel leuk en lief vindt.
   
5. Wat vind je van hem/haar in deze situatie? Maak een lijstje. (Denk erom: wees kleinzielig en oordelend.)
   Johan is egoïstisch, passieloos, saai en arrogant.
   
6. Wat is het van deze situatie dat je nooit meer wilt ervaren?
   Ik wil nooit meer dat Johan zich onverschillig opstelt tegenover mij.
   

Byron Katie’s 4 vragen

Onderzoek nu elk van de bovenstaande (zes) uitspraken. Maak hierbij gebruik van de vier vragen van The Work hieronder.

Geef jezelf steeds de tijd om de diepere antwoorden te vinden.

Keer daarna iedere gedachte om. Voor de omkering van stelling 6 vervang je de woorden ‘Ik wil nooit meer…’ met ‘Ik ben ertoe bereid…’ en ‘Ik kijk ernaar uit…’ . Dit laatste klinkt ingewikkeld, maar wordt vanzelf duidelijk wanneer je het formulier invult.

Totdat je naar alle facetten van het leven kunt uitkijken zonder angst, is je Werk nog niet gedaan.

Nogmaals de 6 stellingen uit het voorbeeld op een rijtje:

1. Johan gaf me geen kus toen hij thuiskwam, ik denk dat hij niet meer van me houdt.
2. Ik wil dat Johan wanneer hij thuiskomt, blij en verliefd naar me kijkt en me een kus geeft omdat hij me heeft gemist.
3. Johan moet inzien dat hij heel blij met me moet zijn.
4. Ik heb nodig dat Johan weer laat zien dat hij verliefd op me is.
5. Johan is egoïstisch, passieloos, saai en arrogant.
6. Ik kijk ernaar uit dat Johan zich onverschillig opstelt tegenover mij.

Elke stelling kunnen we nu bevragen met de vier vragen.

De vier vragen
Voorbeeld: Johan geeft me geen kus, hij houdt niet van me.

1. Is het waar? (Ja of nee. Bij nee, ga naar 3.). Hij gaf me geen kus, maar of hij niet van me houdt, weet ik niet zeker, dus ik zeg nee.
2. Kun je absoluut weten dat het waar is? (Ja of nee.)
3. Hoe reageer je, wat gebeurt er, wanneer je die gedachte gelooft? Ik voel stress en eenzaamheid.
4. Wie zou je zijn zonder de gedachte? Dan zou ik wat neutraler kunnen waarnemen dat Johan me nu geen kus geeft en ik zou het makkelijk vinden om goed te zien hoe het met hem gaat en wat er echt aan de hand is, zonder allerlei conclusies te trekken.

Na het beantwoorden van de 4 vragen doe je het volgende:

Keer de gedachte om
a) naar jezelf. (Ik houd niet van mezelf.)
b) naar de ander. (Ik houd niet van Johan.)
c) naar het tegenovergestelde. (Johan houdt wel van me.)

Vind dan minstens drie specifieke, echte voorbeelden van hoe iedere omkering waar is voor jou in deze situatie.

1. Ik houd niet van mezelf: ik heb zijn erkenning nodig, het is blijkbaar niet genoeg dat ik mezelf leuk vind, ik ga me meteen grote zorgen maken.
2. Ik houd niet van Johan: ik ben geen moment bezig met de vraag “hoe gaat het met hem nu?” Ik voelde ook niet echt veel blijdschap toen ik hem zag. Ik gaf hem ook geen kus.
3. Johan houdt wel van me: in bed kust hij me wel. We hebben al veel meegemaakt samen, ik voel dat we een diepe band hebben. Hij heeft gezegd dat hij veel van me houdt.

Hetzelfde kunnen we vervolgens doen met stelling 2 t/m 6. Dat is een hele klus, maar het leidt tot grote inzichten.

Gedachtes houden geen stand

Na dit proces is de oorspronkelijke gedachte (Johan houdt niet van me) waarschijnlijk volledig onderuit gehaald of in ieder geval genuanceerd. De stress en eenzaamheid zijn waarschijnlijk veranderd in iets anders. De uitkomst is echter niet te sturen. Het is een proces wat je vooral eens zelf moet ervaren.

Misschien lijkt dit proces nu ingewikkeld, maar het komt echt neer op het beantwoorden van een paar vragen, eventueel in een app.

Om stress te verlagen, zullen we ons moeten richten op de oorzaak. Deze lijkt vaak buiten ons te liggen, maar blijkt zich, wanneer we beter kijken, vaak schuil te houden binnenin ons.

In een wereld die continu verandert en waarin mensen vaak niet doen wat we voor ogen hadden, is dit een krachtige en mooie manier om rust en plezier te vinden in jezelf, en in de wereld!

Links

Byron Katie’s boek: vier vragen die je leven veranderen.

De vier vragen als invulformulier in pdf.

Het invulformulier voor een stressvolle situatie in pdf.

App voor Android.

App voor iPhone.

Deze pagina bevat één of meerdere affiliate links, meer info hierover lees je hier.