De oorzaken van burn-out op een rij

Een ingewikkelde cocktail aan factoren kan bijdragen aan een uiteindelijke burn-out. Om een burn-out te voorkomen, is het nuttig een overzichtje te hebben van deze factoren, zodat je waar nodig je leven kunt aanpassen.

Wetenschappelijk model

In het kort kunnen we stellen dat dit de voornaamste oorzaak van een burn-out is:

Burn-out wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door een disbalans tussen hoge werkeisen en onvoldoende hulpbronnen. Problemen in de privésfeer of persoonlijke kwetsbaarheden hebben hierbij een faciliterende rol.

Dit wordt gevat in onderstaand wetenschappelijk model, het ‘Job Demands-Resources’ model.

Werkeisen en hulpbronnen

Te hoge werkeisen kunnen dus leiden tot een burn-out. Hier enkele voorbeelden:

1. tijdsdruk
2. structureel overwerk
3. te grote hoeveelheid taken
4. te moeilijk werk
5. emotioneel zwaar werk
6. gebrek aan autonomie
7. te weinig taakvariatie
8. ervaren disbalans tussen inspanning en beloning
9. veranderingen die elkaar snel opvolgen
10. werkonzekerheid
11. zware fysieke inspanning
12. onveilige werkomgeving
13. taakinterrupties
14. weinig steun van leidinggevende en collega’s
15. conflicten
16. weinig ontwikkelingsmogelijkheden
17. files
18. overmatige administratieve last
19. ervaren onrechtvaardigheid
20. pesten
21. weinig inspraak bij besluitvorming

Wanneer er voldoende hulpbronnen op het werk aanwezig zijn, kunnen de negatieve effecten van deze negatieve hoge werkeisen worden opgeheven:

1. autonomie
2. erkenning en waardering
3. sociale steun
4. constructieve feedback
5. ontwikkelingsmogelijkheden
6. loopbaanperspectief
7. voldoende uitdaging
8. baanzekerheid
9. rechtvaardige financiële beloning
10. ervaren nodig te zijn
11. maatschappelijk belang van de taken
12. inspirerende missie
13. trots op organisatie

Privé-hulpbronnen kunnen de effecten nog verder opheffen:

1. hobby’s
2. sport
3. genieten van de natuur
4. steun en waardering van geliefden

Enkele persoonskenmerken vergroten op hun beurt weer de kans op een burn-out:

1. perfectionisme
2. faalangst
3. werkverslaving
4. overdreven verantwoordelijkheidsgevoel
5. verhoogde stressgevoeligheid
6. te aardig zijn
7. emotionele labiliteit
8. eerder doorgemaakte psychische aandoeningen (met name stemmings- en angststoornissen)
9. gezondheidsproblemen

Tot slot zijn er nog problemen in de privésfeer die de kans op een burn-out vergroten:

1. relatieproblemen
2. opvoedingsmoeilijkheden
3. financiële problemen
4. ruzie met buren of familie
5. gebrek aan positieve sociale contacten
6. ingrijpende levensgebeurtenissen

We hebben het plaatje nu bijna compleet. Dit alles speelt zich namelijk af in een maatschappelijke context. Dit licht ik uitgebreid toe in de volgende twee artikelen:

1. Het maatschappelijk onderbewustzijn maakt moe en depressief
2. De maatschappelijke oorzaken van depressie en burn-out

Het komt er kortweg op neer dat moderne maatschappelijke tendensen de kans op een burn-out kunnen vergroten, waaronder individualisering, versnelling, de sociale media, consumentisme etc.