Hieronder lees je wat overspanning en burn-out zijn (1). Vervolgens vind je een overzichtje van de belangrijkste symptomen (2). Een huisarts, bedrijfsarts, klinisch psycholoog of psychiater is bevoegd om een diagnose te stellen. Hoe herken je een burn-out? Je leest het hieronder.
1. Hoe herken je een burn-out?
In de Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraak overspanning en burn-out (2011) staat vermeld wanneer er sprake is van overspanning of burn-out:
We leren hierboven dus dat een burn-out in het verlengde ligt van overspanning. Bij een burn-out zijn de klachten meer dan zes maanden geleden begonnen. Een interessante toevoeging is dat wanneer iemand op weg is naar een burn-out, hij of zij werk steeds belangrijker gaat maken. Steeds meer vindt er een afname plaats van contact met het lichaam en de eigen grenzen.
Overspanning duurt gemiddeld drie maanden. Na zes maanden spreken we van een burn-out. Misschien werk je na die zes maanden nog, maar je functioneert niet tot nauwelijks.
2. Hoe herken je een burn-out volgens thuisarts
De goed opgebouwde website Thuisarts omschrijft burn-out als volgt.
Bij een burn-out heeft u al een half jaar last van deze drie dingen (deze komen vrijwel volledig overeen met de LESA hierboven):
1) U heeft 3 of meer spanningsklachten zoals:
- vooral lichamelijke moeheid: een uitgeput gevoel
- en geestelijke moeheid: moeite uw aandacht erbij te houden (concentreren) en/of dingen te onthouden (geheugen);
- onrustig slapen
- prikkelbaar zijn (snel boos of geïrriteerd)
- niet tegen drukte of lawaai kunnen
- gemakkelijk huilen
- piekeren
- een gejaagd gevoel
2) U heeft het gevoel dat u de vele problemen in uw leven niet meer aankunt. U voelt zich machteloos, alsof u geen grip meer heeft op uw situatie. Alsof u de controle over uw leven verliest.
3) Het lukt u niet meer om uw gewone dagelijkse bezigheden goed te blijven doen. Bijvoorbeeld op uw werk, thuis, in uw contacten of in het verkeer.
Andere klachten?
Iemand met een burn-out kán als reactie op bovenstaande, soms ook lichamelijke klachten krijgen, zoals:
- hoofdpijn
- duizeligheid
- pijn op de borst
- hartkloppingen
- maagklachten of buikpijn
3. Symptomen
Hieronder volgt een opsomming van veelvoorkomende symptomen waaraan je overspannenheid en burn-out kunt herkennen. Er kunnen ook andere symptomen voorkomen.
Enkele lichamelijke symptomen:
- Ernstige uitputting van energie
- Slapeloos, moeite met inslapen en/of doorslapen, slechte slaapkwaliteit
- Pijn: spier-, hoofd-, rugpijn
- Maagpijn, darmstoornissen, verandering van eetlust
- Verminderde weerstand tegen infecties
- (Verergering van) huidaandoeningen
- Verhoging van bloedsuiker
- Hartkloppingen, verhoogde bloeddruk, verhoogd cholesterol
Bij lichamelijke klachten verwijzen coaches door naar de huisarts om fysieke oorzaken uit te sluiten en fysieke gevolgen zo nodig te behandelen.
Enkele psychische symptomen:
- Mentaal op, moe, uitgeblust (er kan hier ook sprake zijn van een depressie)
- Onzeker over functioneren, minder zelfvertrouwen
- Te veel betrokken en in latere fase minder betrokken/afstandelijk
- Niet meer tot rust kunnen komen, gejaagd
- Prikkelbaar, geïrriteerd, kort lontje
- Koppig, inflexibel, verandering kost veel energie
- Piekeren, angst
- Besluiteloos, concentratieverlies, vergeetachtig
- Somber, huilbuien (er kan hier ook sprake zijn van een depressie)
- Niet meer kunnen genieten, lusteloos, futloos (er kan hier ook sprake zijn van een depressie)
Enkele gedragsveranderingen:
- Minder presteren en meer fouten maken
- Chaotisch werken of juist overmatig hechten aan structuur
- Sociale contacten uit de weg gaan
- Meer roken, anders eten, meer alcohol of drugs gebruiken
- Meer slaap- en kalmeringsmiddelen gebruiken
- Vaak versuft voor de tv hangen
- Te laat komen of eerder weggaan terwijl iemand eerder altijd stipt was en tot laat doorwerkte
Het is vooral belangrijk dat er sprake is van verandering in gedrag ten opzichte van het gedrag van voor de aanhoudende spanning (bron: Rogier, 2017, pp. 61-62)
4. Meer weten?
Klik hier voor blogs over overspanning en burn-out.
Rogier, A. (2017) Handboek coachen bij stress en burn-out. Boom
Deze pagina bevat één of meerdere affiliate links, meer info hierover lees je hier.
