“Papa, ik verveel me zo,” jammerde ik vroeger weleens, klagende over die ongemakkelijke gemoedstoestand van het nergens naar verlangen. De angst voor verveling is ook volwassenen niet vreemd. Wanneer het grote niets ze bekruipt, grijpen ze naar hun smartphone. Gewend aan een continue prikkel-overload en belast met een vermoeiende productiviteitsdrang weten we ons geen raad meer met het niets-doen. Toch is verveling op paradoxale wijze de basis van je identiteit, geluk en creativiteit.
Verveling om helder te krijgen wat je echt wilt
Wanneer je op de bank zit en je je verveelt, ervaar je – wanneer je gedachtes even tot rust komen – je lichaam. Je zit op de kussens en ziet de ruimte om je heen. Je voelt wat er binnenin je gebeurt en je voelt dat je een ademend wezen bent.
Terwijl we zo zitten vervelen we ons dood met onszelf. Die ervaring vinden we blijkbaar totaal oninteressant (of eng?). Toch schuilt er in die ervaring een kans. Wanneer je blijft zitten, creëer je ruimte voor je diepere verlangens om zich te openbaren. Wanneer je naar de iPad met Netflix grijpt, eindigt dat proces en volg je passief de externe prikkels.
Verveling ter vergroting van je genot
“Ik heb echt wel wat beters te doen dan ‘zitten op een bank’.” Fair enough. Natuurlijk prikkel je liever je zintuigen met prachtige muziek, onvergetelijke maaltijden, bruisende steden en mooie mensen. Dit soort zaken ‘winden ons op’. Maar een veer kan na verloop van tijd slap worden. Filosoof Betrand Russel (1872-1970) legt in zijn boek The conquest of Happiness uit dat te veel opwinding ons insensitief maakt voor de extase. De schoonheid gaat ons vervelen. Wanneer de balans zoek is, ontstaat er het gevoel dat je iets mist; je kijkt naar een goede film en verveelt je.
Creativiteit vraagt om verveling
Mensen genieten van creëren; het schrijven van een goed verhaal, het koken van een verfrissende maaltijd, een geïmproviseerde dans, een schilderij… Creativiteit vraagt om de ontspanning waarin dagdromen de ruimte krijgen; het vraagt om contact met jezelf. In die rust kunnen je eerdere ervaringen onbewust op hun plaats vallen, waarna je iets kunt creëren wat niet slechts als passieve reactie is op externe prikkels; het wordt een actieve creatie vanuit jezelf.
Zit, sta stil, wandel en fiets!
Het is tijd voor een volgende fase in onze menselijke ontwikkeling. Toegegeven – dat klinkt wat overtrokken, maar ik meen het wel. Een fase van lange wandelingen en fietstochten die nergens naartoe gaan; van uren zitten op een bankje zonder boek en mobiel, maar met een glimlach; in vol vertrouwen – wetende dat er veel meer voor je is weggelegd dan productiviteit en snel genot.
