Wat als je wel wilt veranderen, maar het niet lukt?

Maanden heb ik nagedacht over het beginnen van een eigen blog en het voelt goed dat het nu eindelijk rolt en ik elke woensdag nieuwe inzichten deel. Bij gedragsverandering moet je vaak door wat onbewuste barrières heen. Soms weet je precies hoe je zou willen zijn en wat je zou willen veranderen, maar lukt het je niet de switch te maken. Veranderen is vaak ingewikkelder dan ‘even je gedrag aanpassen’ of ‘gewoon beginnen’. Goede voornemens en motivatie volstaan niet, want gewoontes liggen diep ingebed in ons brein. Je zorgen maken kan bijvoorbeeld een ingesleten patroontje zijn. Laten we de realiteit onder ogen zien: snelle oplossingen zoals we die in zelfhulpboeken aangereikt krijgen, werken in dit geval niet. Hoe verander je wel?

Uitdagende adaptieve problemen

Tony Crabbe schrijft in Nooit meer te druk dat adaptieve problemen de lastigste zijn. Voor deze problemen zijn er – in tegenstelling tot bijvoorbeeld het oplossen van het technische probleem van de kubus van Rubik – geen bewezen oplossingen of gebruiksaanwijzingen. De oplossing is gelegen in de persoon die met het probleem te maken heeft; In een verandering van zijn (of haar) manier van denken, zijn overtuigingen, zijn aannames. Overgewicht is bijvoorbeeld een adaptief probleem. Afvallen vraagt om een fundamentele verandering van de wijze waarop degene die wil afvallen omgaat met eten en beweging.

Crabbe legt uit dat er in het geval van adaptieve problemen veelal sprake is van concurrerende doelstellingen. De schrijver wilde een paar jaar terug bijvoorbeeld een boek schrijven. Het kwam er niet van omdat dat volgens hem ten koste zou gaan van de quality time met zijn gezin. Dit bleek een uitvlucht; hij was gewoon bang. Bang dat hij niets te melden had, dat hij niet kon schrijven, dat hij zou falen. Met een technische oplossing (denk aan de kubus van Rubik), zoals het schrappen van afspraken in zijn agenda, had had hij zijn doel nooit kunnen behalen. Hij besloot echter een blog te beginnen en zo verkende hij op een veiliger manier zijn angsten. Hij ontving feedback op zijn schrijven en ontwikkelde zijn ideeën. Vervolgens durfde hij zijn boek te schrijven. Zijn concurrerende doelstelling – het vermijden van de angst – had hij overwonnen.

Een oefening die je helpt veranderen!

Onderstaande oefening kan je in korte tijd inzicht geven in wat je kan gaan doen om werkelijk te veranderen. Nu of nooit – toch 🙂 ?

Pak een pen en papier en doorloop rustig deze stappen:

1. Vraag je af wat jouw veranderdoel is. 
   • Voorbeeld: ik wil graag de controle in mijn leven wat meer loslaten.
2. Stel je heel specifiek voor (visualiseer) wat je huidige gedrag is.
   • Voorbeeld: ik houd mijn agenda heel precies bij, ik eet veelal hetzelfde, ik zorg dat ik elke nacht lang slaap, ik heb mijn studie perfect op orde, ik onderhoud al mijn relaties goed.
3. Stel je nu voor dat je precies het tegenovergestelde zou doen.
   • Voorbeeld: ik houd mijn agenda niet goed bij, ik eet elke dag weer wat nieuws, ik slaap soms maar een paar uurtjes, ik laat mijn studie soms voor wat het is, ik onderhoud niet alle relaties goed.
4. Stel jezelf dit werkelijk voor en voel of een van die punten angst of afkeer oproept. Vraag jezelf dan af wat de concurrerende doelstelling is waar je aan vasthoudt en die het onmogelijk maakt je verandering te realiseren. 
   • Voorbeeld:
     • Agenda –  concurrerende doelstelling: ik wil mijn leven in de hand houden, dan weet ik dat ik het aankan.
     • Wat nieuws eten –  concurrerende doelstelling: ik wil veel tijd hebben om op de bank te liggen en uit te rusten. Ik wil niet de hele tijd werken en ontwikkelen.
     • Kort slapen –  concurrerende doelstelling: ik wil uitgerust zijn, zodat ik alles aankan.
     • Studie –   concurrerende doelstelling: ik wil ergens goed in zijn en er niet langer over doen dan nodig is.
     • Relaties –  concurrerende doelstelling: ik wil me geliefd voelen en conflicten vermijden.
5. In het voorbeeld bij punt vier lees je dat het erop lijkt dat ik bang ben me ‘zwak’ te voelen. Juist datgene waardoor ik me sterker zou gaan voelen (de controle loslaten), doe ik niet omdat ik bang ben me zwak te voelen (een angst die natuurlijk voortkomt uit een bepaalde overtuiging).
   • Voorbeeld: Zoals Crabbe begon met een kleine stap – een blog beginnen – kan ik ook in kleine stappen de controle loslaten en de ‘angst verkennen’.  Een keer drie uurtjes slapen, om maar iets te noemen.

Je gaat dus een beetje uit je comfort zone, maar niet te veel, want dat zorgt alleen maar voor spanning en paniek. Het maakt een wereld van verschil wanneer je je bewust bent van je concurrerende doelstellingen. Veel plezier en laat me weten hoe het gaat! Binnenkort post ik nog een blog over ‘Veranderen’ – om de puzzel compleet te maken.

Deze pagina bevat één of meerdere affiliate links, meer info hierover lees je hier.