Stress lichamelijke klachten oplossen | krachtige methodes

Emotie en stress hebben veel invloed op onze lichamelijke gezondheid. Een hoop fysieke klachten – darmklachten, lage rugpijn, migraine, RSI, hoofdpijn, huiduitslag etc. – (kunnen) ontstaan door chronische stress en het niet voelen van emoties. Eerder beschreef ik al hoe dit kan.

Nu richten we ons vooral op twee belangrijke vervolgvragen: welke type mens heeft last van dit soort klachten en hoe kunnen we genezen? Laten we voordat ik die vragen beantwoord nog iets vertrouwder raken met de invloed van emotie en stress op het lijf. Omdat dit best een serieus verhaal is, voeg ik hier en daar wat leuke plaatjes toe, dat kan je vast waarderen! Stress lichamelijke klachten oplossen – hieronder lees je wat je kunt doen.

Emotionele pijn leidt tot fysieke pijn

Gister kwam ik in aanraking met het boek Logboek van een onbarmhartig jaar van Connie Palmen. Het boek gaat over het verlies van haar man Hans van Mierlo. Op de achterkant van het boek staat een quote: ‘Hij is de enige die mijn lichaam tot bedaren kan brengen en hij is dood. Rouw is verliefdheid zonder verlossing. Ik ben panisch zonder hem.’ Het boek voelt meteen wat zwaarder in mijn handen. Ik besluit het open te slaan en lees hoe ze woorden geeft aan haar gemis: ‘39 kilo, mond aan flarden, keel in brand, kaken in de klem. Maag zanikt, darmen jammeren luidruchtig van de leegte, hart gaat tekeer, bonzend, pompend, tegen de klippen op.’ Ik sla de eerste pagina om. ‘Het is een constante hunkering, een jakkerig verlangen hem te zien en hem te beminnen, zijn prachtige lichaam verpakt in die zijdezachte zonbruine huid, zijn misselijkmakend mooie gezicht, zijn mond, zijn tors, zijn benen en armen, zijn handen.’ En dan: ‘Hart, darmen, maag, huid, ze heffen eensluidend een elegie van gemis aan.’ Ik schud mijn hoofd en blaas uit, om de kracht van haar woorden te verwerken. Ik herken het een beetje, maar ik kan me natuurlijk niet voorstellen hoe Connie zich voelde. Wat ik wel herken, is hoe een heftige, emotionele situatie zich haast agressief kan manifesteren in je lijf.

Soms maak je zo iets heftigs mee, dat je het gewoon niet wil of kan voelen. Je laat je tranen bijvoorbeeld niet stromen, waarna je hoofdpijn krijgt. Je probeert de situatie te controleren, tot je ‘breekt’ en de opgekropte emoties zich via fysieke klachten manifesteren. In mijn geval schoot het in een nogal hectische periode in mijn leven in mijn onderrug, terwijl ik in bed lag. De pijn hield jaren aan (hoe het chronisch kon worden, lees je straks).

Wat doet stress met je lichaam

Stress is onvermijdelijk. Je lichaam schiet in een hogere staat van paraatheid, omdat er iets gevaarlijks te gebeuren staat of gebeurd is, zoals een auto-ongeluk. Je bloeddruk stijgt, je hartslag versnelt, je gaat sneller ademhalen, je stofwisseling en spierspanning neemt toe. Bij mensen veroorzaken gedachten (over het verleden of de toekomst) daarnaast ook een hoop stress. De gedachte misschien verlies ik mijn baan is bijvoorbeeld niet per se waar, maar toch kan je naar aanleiding van die gedachte zoveel stress ervaren dat het voelt alsof je je baan al kwijt bent. In het geval van chronische stress krijgt je lichaam langdurig niet de kans om tot rust te komen. Dit leidt tot fysieke en mentale problemen:

• Fysiek: verhoogde bloeddruk, spierpijn, slapeloosheid, onregelmatige hartslag, maag- en darmstoornissen, chronische vermoeidheid, hyperventilatie et cetera.
• Mentaal: snel geëmotioneerd en geïrriteerd, rusteloos, gejaagd, gespannen, neerslachtig, lusteloos et cetera. (Herken je je in deze mentale klachten? Lees dan ook dit blog.)
• Gedrag: klagen, piekeren, cynisme, druk en veel praten, te veel eten, zich isoleren, veel alcohol drinken et cetera.

Zonder er hier diep op in te gaan: meditatie en mindfulness helpen bij chronische stress. De online cursus ‘Mindfulness voor het dagelijks leven’ van Melanie Poldervaart en Rolf van Baalen helpt je goed op weg.

Vooral deze mensen krijgen fysieke klachten van emotie en stress

Sommige mensen hebben bovenmatig veel last van de invloed van emotie en stress op het lichaam. Dat baseer ik op de theorie Tension Myositis Syndrome (TMS), die ik introduceerde in dit veelgelezen blog. Vooral mensen die zich (bewust of onbewust) niet goed genoeg voelen, krijgen klachten. Zij gaan namelijk overcompenseren door zich altijd perfect en goed te gedragen, waardoor ze veel onbewuste spanning en woede opbouwen; ze doen te veel dingen die ze eigenlijk niet willen doen. Ze onderdrukken, gaan conflicten uit de weg, proberen alles te controleren en verbergen hun gevoelens voor henzelf en de buitenwereld. Ze geven oprecht om anderen en luisteren aandachtig. Ze doen alsof ze perfect zijn – ze willen perfect zijn – en leggen zichzelf continu allerlei eisen op waar ze niet aan kunnen voldoen.

Ik moet… dat verslag perfect maken,  vaak bij mijn ouders op bezoek, succesvol zijn, die vriend bellen, toch mijn excuses aanbieden etc. Je kan nooit aan al deze  ‘moeten’ voldoen en de woede en frustratie neemt steeds meer toe.

‘These people are idealistic, self-sacrificing, and somewhat cool or reserved. They are very family and home oriented, but don’t relax well. You find them in psychology, architecture, and religion, but never in business’ (Ozanich, p. 232).

Veel mensen krijgen natuurlijk klachten van emotie en stress, maar bij deze mensen is het extra duidelijk. Ze krijgen last van bijvoorbeeld chronische rugpijn, RSI, huiduitslag of darmklachten. Ik kreeg bijvoorbeeld – onder andere – last van chronische lage rugpijn.

Hoe kan het dat mensen last krijgen van chronische pijn?

Soms krijgen mensen last van chronische pijn, zonder dat er echt iets stuk is in het lijf. Hoe kan dat? De volgende factoren dragen daaraan bij:

• Overmatige aandacht voor de pijn
• Onvoldoende informatie en onzekerheid over je klachten
• Negatieve gedachten over het pijnlijke lichaamsdeel
• Emoties van angst voor schade en/of de gevolgen van de pijn
• Minder bewegen met het lichaamsdeel waar de pijn zich bevindt

Zo zet je het pijnincident vast in je lijf, waarna het chronisch kan worden. In het geval van chronische pijn is je zenuwstelsel erg gevoelig geworden voor pijnprikkels. In het pijnlijke lichaamsdeel kan er nul weefselschade zijn, terwijl er in de hersenen toch veel pijn wordt ervaren.

Het pijnlijke lichaamsdeel krijgt, naarmate de pijn langer aanhoudt, een steeds grotere projectie in je hersenen; je voelt meer pijn dan nodig is – een moeilijke situatie.

Stress lichamelijke klachten oplossen: hoe genezen we?

Een tijdje nadat ik in aanraking kwam met de theorie TMS ben ik weer rustig gaan hardlopen. In het begin deed mijn rug pijn, maar dit werd steeds minder, wat ik nog steeds wonderbaarlijk vind. Deze tips helpen je te genezen:

• Zorg dat je genoeg medische zorg hebt ontvangen. Je zou foto’s of scans van je lijf kunnen laten maken, maar die kunnen ook een averechts effect hebben en je doen geloven dat er echt iets mis is. Vrijwel iedereen heeft bijvoorbeeld bepaalde abnormaliteiten in de rug, maar niet al die mensen hebben ook pijn. Uiteindelijk gaat het erom dat je – door naar specialisten te gaan – ontdekt dat er eigenlijk geen sprake is van echte schade.
• Ga alle spieren en gewrichten weer inschakelen. Onderzoek wat je wel kunt doen en ga afwisselen met houdingen en bewegingen. Geleidelijk bouw je alles weer op. Je kunt muziek opzetten en genieten van het bewegen.
• Ga leuke dingen doen en kom weer in contact met mensen. Je denkt vaak van alles over je pijn en als gevolg voel je negatieve emoties over je pijn. Daardoor ben je misschien liever alleen; je wil niet dat mensen je zo zien. Toch is het belangrijk die vicieuze cirkel rustig te doorbreken. Geluk leidt tot gezondheid.
• Ga je angst overwinnen. Je bent waarschijnlijk bang dat je je lijf gaat beschadigen. Het is van belang dat je stapje voor stapje ontdekt dat de angst ongegrond is. Kennis over het functioneren van je lijf helpt hierbij. Veel mensen zijn na het lezen van een boek over TMS al genezen. Besef dat de pijn er in eerste instantie was om je lijf te beschermen; dat was positief. Je pijn – of spierspanning – wil niet zeggen dat er iets beschadigd is. Angst en aandacht (zie hierboven) maken van je pijn een vicieuze cirkel.
• Vraag je af wat je heel graag weer zou willen doen en stel dat als doel. Daar kan je enthousiast naartoe gaan werken. De positieve emoties maken dat je sneller herstelt.
• Het gebruik van pijnstillers zorgt ervoor dat je continu met je aandacht bij je pijn blijft. Daarnaast weet je niet precies wanneer het nou beter gaat. Mocht je pijnstillers te gebruiken, probeer dan eens af te bouwen en kijk of dat een verschil maakt.
• Graded activity: zorg dat je inspanning (de sport die je doet – doe vooral iets wat je leuk vindt) systematisch en gedoseerd terug blijft komen. Ga telkens een paar procent meer sporten/bewegen. Zoals ik hierboven al zei, kan alleen aandacht al zorgen voor een toename van de klachten. Wanneer je lage rugklachten hebt, zou je kunnen gaan hardlopen terwijl je je aandacht richt op het meest soepele deel in je lijf.
• In het geval van huiduitslag gaat het er vooral om te doorzien waar de uitslag vandaan komt. Welke emoties breken via je huid naar buiten? Dat is een ingewikkelde, maar wel boeiende vraag. Verder helpt het om – hoe moeilijk dat ook is – je niet te veel met de huiduitslag bezig te houden. Om echt stappen te zetten – ook in het geval van klachten als RSI en darmproblemen – raad ik je aan de boeken The divided mind en The great pain deception te lezen.
• Lees nog eens de bovenstaande typering van mensen die vooral dit soort klachten krijgen. Wanneer je je eigen persoonlijkheid, geschiedenis en gedrag onder de loop neemt en bereid bent je gedrag te veranderen, creëer je de mogelijkheid van een echte lange termijn oplossing. Ik doel hier bijvoorbeeld op het afleren van perfectionisme.

Dit soort chronische klachten doen een behoorlijke inbreuk op je kwaliteit van leven. Je doet niet meer wat je leuk vindt en je verliest energie. Deze man vertelt zelfs in zeven YouTube filmpjes hoe hij door zijn fysieke klachten bijna alles in zijn leven kwijtraakte. In de laatste paar filmpjes vertelt hij hoe hij volledig kon genezen. Het erkennen van de invloed van stress en emoties op je fysieke gezondheid kan leiden tot een bijzondere persoonlijke transformatie, dat heb ik in ieder geval ontdekt. Dit is niet per se een makkelijk, maar wel een waardevol inzicht.

Ik vind het eigen wonderbaarlijk dat mijn rugklachten steeds verder afnamen toen ik weer begon met hardlopen. Gaandeweg leerde ik mezelf steeds beter kennen en zag ik duidelijker hoe ik mezelf onder druk zette. Vanwege mijn persoonlijkheid blijf ik gevoelig voor dit soort klachten. In het lijden herkende ik een gebrek aan zelf liefde en via het lijden vond ik – en vind ik – langzaam de weg terug naar mezelf.

Meer weten? In deze filmpjes vertel ik uitgebreider hoe ik herstelde van chronische rugpijn:

Deze pagina bevat één of meerdere affiliate links, meer info hierover lees je hier.