Levensverhaal schrijven: ontdek hoe eenvoudig en helpend het is

Inspiratie voor dit artikel heb ik opgedaan uit een Insight Timer cursus genaamd Overcoming Fear of Failure. In les 7 omschreef de docent een methode die helpt bij het toekennen van helpende betekenissen aan ervaringen uit het verleden (en ervaringen die je nu opdoet) in de vorm van een levensverhaal. Hij gebruikt hiervoor het framework van de SACA-methode. Hoewel ik geen fan ben van stapsgewijze ingewikkelde processen, merkte ik dat het herschrijven van mijn levensverhaal eigenlijk heel eenvoudig en helpend is. Een levensverhaal schrijven klinkt (in mijn oren) als een grote klus en wellicht ook iets waar je weinig aan hebt, maar het tegendeel is waar.

Je levensverhaal schrijven: wat bedoel ik daarmee?

Tal Ben-Shahar, de bekende Israëlische schrijver, spreker en docent op het gebied van positieve psychologie en levenskunst, heeft de populairste cursus ooit op Harvard gecreëerd: “Positive Psychology 1504“. Een van zijn lessen is me bijgebleven. Ben-Shahar ging zijn levensverhaal delen met de studenten; de eerste versie erg negatief en de tweede positief en groeigericht. Het interessante was dat beide verhalen ‘waar’ waren. Het waren twee verschillende manieren om de kleurplaat van zijn leven in te kleuren. De randjes van de kleurplaat zijn de feiten: dat hij ineens moest verhuizen naar een andere stad bijvoorbeeld. De kleuren zijn de betekenissen of interpretaties die hij toekende aan die feiten.

Jouw dominante negatieve verhaal kun je in 2 minuten opschrijven. Het is een samenvatting van jouw leven vanuit een slachtoffer-perspectief en/of vanuit het perspectief van de innerlijke criticus. Met je levensverhaal schrijven bedoel ik dus dat je expliciet maakt welke betekenis je toekent aan wat je hebt meegemaakt. Ik vermoed dat de meeste mensen wel een wat negatieve kleurplaat met zich meedragen; een sombere kijk op je persoonlijke geschiedenis die gevoelens van hopeloosheid in je oproept. Maak het maar bewust, dat kan geen kwaad.

De kracht van het herschrijven van je levensverhaal

Tal Ben-Shahar maakte vlug duidelijk dat het tweede verhaal hem meer helpt. Als beide verhalen ‘waar’ zijn (het zijn accurate manieren om betekenis te geven aan de feiten), waarom zou je dan niet het verhaal kiezen wat jou vertrouwen en moed geeft?

In de titel zeg ik het al: het herschrijven van je levensverhaal is eenvoudiger dan je denkt. Het opschrijven van je negatieve interpretatie kun je in twee minuten doen en hetzelfde geldt voor het positievere verhaal. Pak ‘wat andere kleurtjes’ en schrijf vanuit een compassievolle blik op wat je allemaal hebt meegemaakt en hoe je daarmee om bent gegaan. Kleur het verleden, het heden en misschien zelfs de toekomst in op zo’n manier dat je voelt dat het een authentieke en liefdevolle kijk is op jouw leven.

Je houdt jezelf niet voor de gek, want je blijft bij de feiten. Slechts je interpretatie krijgt een andere kleur. Een levensverhaal schrijven kan leuk en makkelijk zijn.

De SACA-methode; levensverhaal schrijven in stapjes

De docent van de Insight Timer cursus gebruikt voor het herschrijven van een levensverhaal de SACA-methode. Het acroniem staat voor Situation, Awareness, Choice, en Action. De methode is praktisch en is goed toepasbaar op zaken die je nú meemaakt.

1. Seperate: maak onderscheid tussen feiten en je verhaal, hoe je de feiten inkleurt.
2. Analyze: onderzoek wat de invloed is van jouw verhaal op je gevoelens en gedrag.
3. Create: schrijf een nieuw verhaal, teken een nieuwe kleurplaat.
4. Action: Onderneem actie vanuit de tweede (positievere) kleurplaat.

Actie ondernemen vanuit de tweede kleurplaat

Je kunt een tekening niet twee keer inkleuren; je positievere levensverhaal kunnen we zien als een ‘tweede kleurplaat’. Het kan prettig zijn om voornamelijk actie te ondernemen ‘vanuit’ je tweede kleurplaat. Aangezien de metaforen je nu om de oren vliegen, is het tijd voor een voorbeeld.

• Je ex ging na een relatie van vier jaar bij je weg (feit).
  • Oude interpretatie: ze ging weg omdat ik niet goed genoeg ben.
    • Actie 1: ik vermijd contact met potentiële partners omdat ik weet dat ze me niet leuk gaan vinden.
  • Nieuwe interpretatie: ze ging weg omdat ze behoefte had aan een hernieuwd gevoel van autonomie en authenticiteit.
    • Alternatieve actie: Ik durf me opnieuw open te stellen voor potentiële partners, aangezien ik voorheen ook een relatie heb gehad van vier jaar… Dat kan best nog een keer gebeuren!

Keep it simple

Ik houd van eenvoud en het is dus vooral mijn bedoeling om dit alles simpel te houden. Het is goed om te onthouden dat de betekenissen die we toekennen aan gebeurtenissen van grote invloed zijn op hoe we ons in het heden gedragen. Dit vraagt enerzijds om het voelen en verwerken van oude pijn, en daarnaast de keuze voor een veerkrachtige kijk op jouw leven tot nu toe. Je kunt je acties laten voortvloeien uit die laatste.

Dit alles gaat pas echt voor je leven wanneer je het probeert: schrijf gedurende twee minuten aan een negatief levensverhaal en schrijf daarna twee minuten aan een positief verhaal. Waarschijnlijk zijn beiden al in je aanwezig, dus goede kans dat het je makkelijk afgaat. Voel wat beide verhalen met je doen en kijk of je er bewust voor kunt kiezen om vanaf nu te leven vanuit het positievere verhaal.

Conclusie

Bij de term ‘levensverhaal’ denk je misschien aan een boekwerk; een hele klus. Ik doel hier echter op de betekenissen die we toekennen aan belangrijke ervaringen in ons leven, en dit kun je ook in vogelvlucht doen. Het herschrijven van het dominante narratief kan in eerste instantie bestaan uit het opschrijven van vijftien voor jou rake zinnen. Deze zinnen kunnen je de moed geven om door te blijven gaan, om dingen te ondernemen die jou en je leven goed doen.

Ook kun je deze manier van betekenis toekennen toepassen in het heden, bijvoorbeeld wanneer je niet wordt uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek. Er zijn altijd meerdere interpretaties mogelijk. Blijf bij de feiten en kies vervolgens voor een kleur waar jij je goed bij voelt! De negatievere kijk wordt waarschijnlijk ook getriggerd; jouw invloed ligt in de keuze vanuit welke kijk je actie onderneemt. En die acties zijn cruciaal: dát zijn namelijk de lijntjes van de kleurplaat, daarmee teken je die vogel op weg naar een nieuwe horizon.