Langdurig niet gewerkt

Jos Nierop

Langdurig niet gewerkt wegens angst en burn-out? Hoe herpak je jezelf?

Productiviteit, Zelfcompassie

In de titel stel ik een grote vraag. Ik denk dat de metafoor van een trap ons aan een antwoord kan helpen. Stel jezelf een trap voor met hele lage treden, waarop je vooral veel rechtdoor loopt en af en toe een klein stapje omhoog maakt. Ik denk dat dat een goede manier is om je herstel en de stap terug naar werk aan te pakken.

In dit artikel lees je hoe je dit concreet aan zou kunnen pakken.

De eerste paar treden

Het rustig bewandelen van deze trap vraagt om geduld en vertrouwen. Het gaat erom dat jij gelooft in een bepaald punt aan de horizon; en dat je tegelijkertijd de rust kunt bewaren om er niet in één keer naartoe te sprinten. Een voorbeeld van zo’n sprint is het aannemen van een baan in loondienst zoals je die voorheen ook had. Die stap is zo groot dat je je hamstrings verrekt.

De tredes gaan uiteraard niet alleen over werk. De afgelopen maanden was je waarschijnlijk steeds bezig om kleine stapjes te zetten: weer wat vaker naar de supermarkt, vrienden wat vaker zien, iets meer sporten, een keertje de stad in (bioscoop), vaker bellen met je ouders etc.

De groeimindset helpt bij het leren van deze stapjes. Het zou bijvoorbeeld kunnen dat je na een etentje met vrienden erg gespannen was. Vanuit een groeimindset kun je dit nieuwsgierig onderzoeken: wat ging er goed en wat zou ik de volgende keer anders kunnen doen? Je gelooft dan in de mogelijkheid dat je er uiteindelijk wel van kunt genieten.

De stap naar werk

De stap naar werk is wellicht wat groter en complexer. Waar je in je hobby’s nog veel vrijheid hebt (wat je gaat doen, wanneer je gaat etc.), zorgt werk toch wel voor wat beperkingen. Welk werk zou je willen en kunnen doen? Waar vind je de geschikte vacature die voor jou het perfecte opstapje zou zijn? En hoe word je vervolgens aangenomen vanuit een positie die misschien nog wat kwetsbaar voelt?

Vrijwilligerswerk is wat dat betreft een interessante tussenstap: de kans dat je wordt aangenomen is groot, de verplichtingen vallen relatief mee, en met een beetje geluk sluit de aard van het werk goed aan bij wat jij interessant vindt. De stap van vrijwilligerswerk naar een betaalde baan is net wat kleiner dan de stap van niet werken naar een betaalde baan.

Ik zeg niet dat dit een noodzakelijke tussenstap is. Er zijn namelijk ook mogelijke nadelen:

  • Het kost best wat tijd en energie, waar je niet voor betaald wordt. (Het zou natuurlijk ook energie kunnen geven.)
  • Het is wellicht niet de meest krachtige stap in je carrière. Hiermee bedoel ik dat je waarschijnlijk het liefst een betaalde baan hebt op jouw niveau. Echter, belangrijker dan dat is dat jij je goed voelt.

Neem eens een kijkje op deze vrijwilligerswebsites. Als je hart een sprongetje maakt bij een vacature, wat houd je dan nog tegen? Wat denk je bijvoorbeeld van meehelpen in een moestuin? Of het bezoeken van taalcafés?

NL Voor Elkaar
NL Cares

Via Google zijn er ook sites te vinden voor specifieke steden.

Een andere focus

Wie te maken heeft (gehad) met angst en burn-out heeft erg hard moeten werken. Tijdens het bewandelen (ik noem het bewust niet ‘beklimmen’) van de trap zou je kunnen proberen om dit te doen vanuit een andere energie; met een focus op plezier, ontspanning en betekenis. Het mag best een keer een beetje vanzelf gaan toch? Het kan geen kwaad het jezelf te gunnen dat je eindelijk eens kunt lachen onder werktijd, dat het je makkelijk afgaat en dat je er zin in hebt. Ik noem ook ‘betekenis’ omdat het natuurlijk extra fijn voelt wanneer je werk van betekenis is voor anderen. Dat is bij vrijwilligerswerk vaak het geval.

Wat rest: vertrouwen

Meer dan dit kun je niet doen. Zet kleine stapjes en wees vooral ook nieuwsgierig hoe dat gaat. Zijn er bepaalde activiteiten die lastig zijn, of activiteiten waar je energie van krijgt? Het leven is zo onvoorspelbaar dat het normaal is dat het af en toe misgaat. Dus geen zorgen: die trap is slechts een metafoor, waar het om gaat is dat je rustig in beweging blijft en zo stapjes zet naar een leuk leven. Wanneer je doet wat je vroeger altijd deed, krijg je wat je toen ook kreeg. Wanneer je het nu anders probeert te doen (door minder druk op jezelf te leggen en vooral je enthousiasme te volgen), zal dit zeker leiden tot andere resultaten.

De confrontatie met de druk van buitenaf

Het is natuurlijk makkelijk bovenstaand verhaal uit te werken. Ik wil echter niet ontkennen dat het soms lastig kan zijn je hoofd boven water te houden in deze maatschappij. Wellicht belandde je door een burn-out in de Ziektewet? Ging je relatie uit? Misschien heb je een tijdelijk huurcontract, of dwingt het UWV je snel een inkomen te genereren? Dat soort druk van buitenaf is enorm uitdagend. Jouw invloed ligt in hoe je reageert: vanuit zelfcompassie nóg beter voor jezelf zorgen (wandelen, ontspannen, mediteren, blijven bewegen), of je laten beheersen door de druk, waardoor je dingen gaat doen die niet goed voor je zijn. Het is een kunst om de rust te bewaren te midden van deze uitdagingen.

Wat mij helpt is elke dag iets doen waar ik naar verlang, iets wat een uiting is van het leven waar ik op hoop. Een concreet voorbeeld is het rustig 2 kilometer joggen, omdat je ooit een halve marathon wilt rennen. Ook kun je nu al uiting geven aan je behoefte om betekenisvol werk te doen; schrijf een brief aan een dierbare, maak de stoep in je straat schoon etc. Je verlangen om je vrij te voelen kun je nu al uitleven door even te dansen. Het leven waar je op hoopt, is ineens een stuk dichterbij.

Conclusie

Wanneer jij wat beter in je vel zit, krijg je meer gedaan. En je goed voelen is überhaupt iets wat je verdient na een moeilijke periode. Wees dus lief voor jezelf, liever dan ooit. Probeer te genieten en te leren van het bewandelen van de trap. En vergeet vooral niet: waar je staat op de trap maakt voor jouw waarde als mens niets uit. Helemaal onderaan de trap ben je jezelf, halverwege ook. Je passie, je mooie hart, je zorg voor anderen, je creativiteit, het is er nu ook. Je bent prachtig!

Bekijk ook eens deze burn-out herstel playlist op YouTube: